SEYİRDEN YASAKLAMA TEDBİRİ VE UYGULAMASI
Spor faaliyetleri sırasında düzensizliğin ve kargaşanın önlenmesi amacı ile 6222 sayılı “Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun” düzenlenmiştir. Söz konusu kanun ile belirli eylemleri gerçekleştiren kişilere belirli cezalar yasallaşmıştır. Ancak kanun koyucu söz konusu eylemleri gerçekleştiren kişilerin ceza alması ile kalmamış işbu eylemleri gerçekleştiren kişilerin spor müsabakalarını izleme hakkı elinden alınmıştır. İşbu kanunun 18. maddesi ile “Seyirden Yasaklama” tedbiri getirilmiştir.
İlgili kanunun 18. maddesinin 1. fıkrasında seyirden yasaklama tedbirinin tanımı verilmiştir. Buna göre seyirden yasaklama tedbirinin şartları ve tanımı şu şekildedir; “Kişinin, bu Kanunda tanımlanan veya yollamada bulunulan ilgili kanunlardaki suçlardan dolayı mahkemece kurulan hükümde, hakkında güvenlik tedbiri olarak spor müsabakalarını seyirden yasaklanmasına karar verilir. Seyirden yasaklanma ibaresinden kişinin müsabakaları ve antrenmanları izlemek amacıyla müsabaka, antrenman ve seyir alanlarına girişinin yasaklanması anlaşılır.”
İşbu tanıma göre seyirden yasaklama güvenlik tedbirinin uygulanabilmesi için öncelikle bir müsabaka, antrenman ve seyir alanı gerekmektedir. Müsabaka, antrenman ve seyir alanı tanımı 6222 Sayılı Kanunun 3. maddesinde belirtilmiştir. İlgili Kanunun 3. maddesine göre;
(Mad.3/f) “ Müsabaka alanı: Spor müsabakalarının yapıldığı alanlarda müsabakanın yapıldığı yer ile sporculara ve görevlilere tahsis edilmiş yerleri,”
(Mad.3/l) “ Seyir alanı: Spor müsabakalarının yapıldığı alanlarda seyircilere tahsis edilmiş yerleri,”
(Mad.3/n) “ Antrenman alanı: Takımların müsabakaya hazırlık çalışmalarını yaptıkları alanları,”
Ancak bunun yanı sıra 18. maddenin 2. fıkrası alanları genişletmiştir. İlgili kanunun 18 maddesinin 2. fıkrası şu şekildedir; “Bu madde hükümleri, taraftar gruplarınca spor alanlarının dışında işlenen kasten yaralama, hakaret veya tehdit içeren tezahürat ve mala zarar verme suçları bakımından da uygulanır.”
Seyirden yasaklama tedbiri 6222 Sayılı Kanunun 18. maddesinde 3 farklı şekilde düzenlenmiştir. İşbu tedbir;
Güvenlik tedbiri
Koruma tedbiri
Önleyici idari tedbir olarak 3 farklı başlıkta düzenlenmiştir.
Güvenlik tedbiri, suça karışmış veya suç işlemiş kişilere suça tekrardan karışmaması ve toplumun tekrardan huzursuz olmaması adına suçu işleyen kişinin durumu dikkate alınarak şahsın kendisini ve toplumun menfaatlerini korumak amacıyla alınan önleyici ceza hukuku anlamında koruyucu yatırımlardır. İşbu tedbirler tutuklama veya adli kontrol olabileceği gibi başkaca tedbirler de olabilmektedir.
6222 Sayılı Kanunun 18. maddesinin metninden lafzi yorum ile anlaşılan seyirden yasaklama tedbiri ceza mahkemesi hakiminin bir sanığı suçlu bulması halinde sanığa uygulayabileceği bir güvenlik tedbiridir.
İlgili kanunun 18. maddesinin 1. fıkrası şu şekilde düzenlenmiştir;
“Kişinin, bu Kanunda tanımlanan veya yollamada bulunulan ilgili kanunlardaki suçlardan dolayı mahkemece kurulan hükümde, hakkında güvenlik tedbiri olarak spor müsabakalarını seyirden yasaklanmasına karar verilir. Seyirden yasaklanma ibaresinden kişinin müsabakaları ve antrenmanları izlemek amacıyla müsabaka, antrenman ve seyir alanlarına girişinin yasaklanması anlaşılır. Hükmün kesinleşmesiyle infazına başlanan seyirden yasaklanma yaptırımının süresi cezanın infazı tamamlandıktan itibaren bir yıl geçmesiyle sona erer. Bu güvenlik tedbirine ceza verilmesine yer olmadığı kararı ile birlikte hükmedilmesi halinde, hükmün kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl geçmesiyle bu güvenlik tedbirinin uygulanmasına son verilir. Güvenlik tedbiri olarak spor müsabakalarını seyirden yasaklama kararı 25/5/2005 tarihli ve 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu hükümlerine göre kaydedilir. (Ek cümle:4/7/2019-7182/13 md.) Bu fıkradaki bir yıllık süreler, ikinci kez seyirden yasaklanma yaptırımına karar verildiğinde üç yıl; üçüncü kez seyirden yasaklanma yaptırımına karar verildiğinde ise beş yıl olarak uygulanır.”
Öncelikle güvenlik tedbiri olarak seyirden yasaklama tedbirine karar verilebilmesi için şahsın ilgili kanun maddesinde belirtilen suçlardan biri ve birkaçını işlemiş olması gerekmektedir. Kanun koyucu bir sınırlama yoluna gitmiş ve belirli suçlar yönünden işbu güvenlik tedbirini uygulamıştır.
Bu suçlar şunlardır;
“-6222 Sayılı Kanun Madde 11-17 arasında bulunan Şike, Teşvik Primi, Spor Alanlarına Yasak Madde Sokulması ve Müsabaka Düzeninin Bozulmasına İlişkin Suçlar, Spor Alanlarında Tehdit ve Hakaret İçeren Tezahüratta Bulunma Suçu, Spor Alanlarında Toplum Kesimlerini Aşağılama Suçu, Spor Alanlarında Usulsüz Seyirci Girişine İlişkin Suçlar, Yasak Alanlara Girme Suçu ile Spor Alanlarında Taşkınlık Yapılması ve Tesislere Zarar Verilmesine İlişkin Suçlar,
-Kanunun gönderme yoluyla belirlediği 6136 Sayılı Kanunun 13/1, 15/1 ve Ek 1. maddesindeki ateşli silahların bulundurulması,
-Türk Ceza Kanunu’nun 86. maddesinde bahsi geçen kasten yaralama suçu,
-Türk Ceza Kanunu’nun 151. maddesinde bahsi geçen mala zarar verme suçu.
-Yine aynı şekilde spor alanları dışında taraftar gruplarına karşı işlenen TCK madde 86. kasten yaralama, TCK madde 106. tehdit, TCK madde 125 hakaret, TCK madde 299 cumhurbaşkanına hakaret, TCK madde 300 devletin egemenlik alametlerini aşağılama suçu, TCK madde 301 Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin Kurum ve Organlarını Aşağılama Suçu ve TCK madde 151. mala zarar verme suçu.”
Yapılacak yargılama sonucunda şahsın yukarıda belirtilen suçların biri veyahut birkaçını işlediği belirlenirse seyirden yasaklama güvenlik tedbirinin uygulanması gerekmektedir. Bu konuda mahkemenin herhangi bir takdir yetkisi bulunmamakta mahkeme güvenlik tedbirini uygulamak zorundadır.
Güvenlik tedbiri olarak seyirden yasaklama yalnızca 18.maddenin 1. ve 2. fıkrasında sayılan suçlar ile sınırlıdır. Diğer başkaca suçlar için işbu güvenlik tedbiri uygulanmayacaktır.
Seyirden yasaklama güvenlik tedbirinin uygulanması ceza mahkemesi kararının kesinleşmesi akabinde hemen başlanır. Güvenlik tedbirinin infazı cezanın infazının tamamlanmasından itibaren 1 yıl geçmesi ile sona erer.
İlgili Kanunun 18. maddesinin 6. fıkrasına göre kamu davasının ertelenmesi, hapis cezasının ertelenmesi, kısa süreli hapis cezasının seçenek yaptırımına çevrilmesi veya hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilecekse işbu kararların kesinleşmesi tarihinden başlayarak bir yıl güvenlik tedbiri uygulanır, birinci yılın sonunda tedbir son bulur.
Yine aynı şekilde ön ödeme nedeniyle düşme kararı verilmesi halinde de aynı şekilde ön ödemenin yapıldığı tarihten başlayarak bir yıl süre ile güvenlik tedbiri uygulanır ve birinci yılın sonunda tedbir biter.
Bir diğer husus olarak madde 18/1 gereği hakim tarafından ceza verilmesine yer olmadığına kararı verildiğinde dahi güvenlik tedbirine hükmolunabilir.
Hakkın bir defa güvenlik tedbirine hükmolunan kişi ikinci kez aynı suçlardan birini işlerse 3 yıl, üçüncü kez aynı suçlardan birini işlerse 5 yıl güvenlik tedbirine hükmolunacaktır.
Ayrıca bu hakkında güvenlik tedbirine hükmolunan kişi hakem, temsilci yahut gözlemci ise bu görevinden de hak yoksunluğu hükmü getirilmiştir. Ancak soruşturma aşamasında görevini yapmaya devam edebilir. Güvenlik tedbiri olarak karar kesinleştikten sonra bu hak yoksunluğu olabilir. Öncesinde bu hak yoksunluğu kesinleşmeden verilemez.
2.Seyirden Yasaklama Koruma Tedbiri
Öncelikle koruma tedbiri, ceza yargılaması sonucunda karar verebilmek adına delillere etkinin önlenmesi, delillerin toplanması ve vakıaları araştırmak amacıyla uygulanan tedbirlerdir. Koruma tedbirlerinin uygulanabilmesi için belirli şartların sağlanması gerekmektedir.
6222 Sayılı Kanunun 18. maddesinde “Bu madde kapsamına giren suçlardan dolayı soruşturma başlatılması halinde şüpheli hakkında spor müsabakalarını seyirden yasaklama tedbiri derhal uygulamaya konulur. Soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından bu tedbirin kaldırılmasına karar verilmediği takdirde bu yasağın uygulanmasına koruma tedbiri olarak devam edilir.” şeklinde düzenlenmiştir.
6222 Sayılı Kanunun 18/3 maddesinin lafzına bakıldığında;
-Seyirden yasaklama koruma bir tedbiri soruşturma ve kovuşturma aşamasında uygulanır.
-Madde kapsamında belirtilen suçlardan kaynaklı bir soruşturma dosyasının bulunması gerekmektedir.
-Kovuşturma aşamasında mahkeme tarafından, soruşturma evresinde ise cumhuriyet başsavcısı tarafından tedbirin uygulanmasına veya kaldırılmasına karar verilir.
Cumhuriyet savcısı veya mahkeme seyirden yasaklama koruma kararını bir tarafın talebi üzerine verilecektir. Aynı zamanda cumhuriyet savcısı veya mahkeme re’sen karar verilecektir. Verilen koruma kararına şahsın itirazı doğrultusunda savcılık yahut mahkemenin ret kararı vermesi halinde CMK’da soruşturma aşamasında geçerli itiraz yolu hükümleri uygulanacaktır. Mahkeme tarafından verilen koruma tedbirine ilişkin itiraz talebinin reddi halinde ilgili kişi kararın tefhimi veya tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde itiraz edebilir.
Koruma tedbirleri soruşturma ve kovuşturma aşamasında da uygulanabilir. Soruşturma aşamasında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi halinde koruma tedbiri kaldırılacaktır. Kovuşturma evresinde de beraat veya düşme kararı verilmesi halinde koruma tedbirleri kaldırılacaktır.
3.Seyirden Yasaklama İdari Tedbiri
6222 Sayılı Kanunun seyirden yasaklama tedbirini düzenleyen 18. maddesinin 7. fıkrası seyirden yasaklama idari tedbirini düzenlemektedir. İşbu kanun maddesi şu şekildedir;
“Alkol ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisinde olduğu açıkça anlaşılan kişi, müsabaka, antrenman ve seyir alanlarına alınmaz. Bu şekilde belirtilen alanlara giren ve dışarı çıkmamakta ısrar eden kişi zor kullanılarak dışarı çıkarılır ve bu madde hükümlerine göre bir yıl süreyle spor müsabakalarını seyirden yasaklanır.”
İşbu hükmün düzenlenme amacı spor alanlarında alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle çıkarılabilecek kargaşanın önlenmesidir. Spor müsabakasının düzeni ve izleyiciler ile oyuncuların huzuru için bu durum önemlidir. Bu nedenle 6222 Sayılı Kanunun 18/7 maddesi alkol, uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisinde olan kişilerin spor alanlarına alınmayacağını, eğer girmesi halinde alandan çıkarılacağını ve bu gibi kişilerin mukavemet göstermeleri halinde 1 yıllık süre ile seyirden yasaklama idari tedbiri uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Seyirden yasaklama idari tedbirinin uygulanabilmesi için öncelikle kişinin ilk bakışta alkol, uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisinde olduğunun belli olmasıdır. Bu husus kolluk ve özel güvenlik ekipleri tarafından yapılacaktır. Kanun maddesinden açıkça şu husus anlaşılmalıdır; kanun öncelikle alkol, uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisinde olan kişilere hemen uygulanmayacaktır. Bu gibi kişiler spor alanından çıkarılacak, çıkmaması ve görevliye mukavemet göstermesi halinde idari tedbir uygulanacaktır.
SEYİRDEN YASAKLAMA TEDBİRİNİN UYGULANMASI
Seyirden yasaklama kararı ile, kişiye güvenlik, koruma veya idari olarak herhangi bir şekilde tedbir uygulanması halinde kişi ilgili kanunun 18. maddesinde belirtilen süreler boyunca müsabaka, antrenman ve seyir alanlarına girmekten yasaklı olacaktır. 6222 Sayılı Kanunun 18. maddesinin 4. fıkrası güvenlik ve koruma tedbiri açısından işbu kararın uygulanması açıklamış dahi olsa işbu hüküm madde 18/7 seyirden yasaklama idari tedbiri için de uygulanır. 6222 Sayılı Kanun’un 18. maddesinin 4. fıkrası şu şekildedir;
“Koruma tedbiri olarak uygulanan ve güvenlik tedbiri olarak hükmedilen spor müsabakalarını seyirden yasaklama tedbirine ilişkin bilgiler Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde tutulan bu amaca özgü elektronik bilgi bankasına derhal kaydedilir. Bu bilgi bankasına spor kulüplerinin ve federasyonların erişimi sağlanır. Yasaklanan kişilere ilişkin bilgiler, ilgili spor kulüplerine ve yurt dışında yapılacak müsabaka öncesinde müsabakanın yapılacağı ülkenin yetkili mercilerine bildirilir.”
Şahıs hakkında seyirden yasaklama kararı verilmesi halinde ivedilikle işbu karar Emniyet Genel Müdürlüğü elektronik bilgi bankasına kaydedilecektir. İşbu elektronik bilgi bankasına spor kulüpleri ve federasyonlar tarafından erişilebilecektir. Öyle ki ilgili spor kulübü yurtdışında oynayacaksa ilgili ülke yetkilileri ile de bu bilgiler paylaşılacaktır.
Kararın yetkili mercilere bildirilmesi ardından kararın uygulanması açısından hakkında karar verilen şahsın yükümlülükleri ve tedbirin uygulanması için kolluğun neler yapacağı yine ilgili kanunun 18. maddesinin 8. fıkrasında belirtilmiştir. Şöyle ki;
“Bu madde hükümlerine göre spor müsabakalarını seyirden yasaklanan kişi, yasaklama kararının sebebini oluşturan fiilin işlendiği müsabakanın tarafı olan ve taraftarı olduğu takımın katıldığı spor müsabakalarının yapılacağı gün, yurt içinde bulunduğu takdirde, müsabakanın başlangıç saatinde ve bundan bir saat sonra bulunduğu yere en yakın genel kolluk birimine başvurmakla yükümlüdür. (Ek cümle:4/7/2019-7182/13 md.) Bu yükümlülüğün takibi amacıyla kolluk birimlerince biyometrik yöntemler de kullanılabilir.”
6222 Sayılı Kanunun 18. maddesinin 8. fıkrasına göre kişi hakkında seyirden yasaklama tedbir kararına hükmolunmuş ise; seyirden yasaklama kararına neden olan müsabakanın tarafı olan ve taraftarı olduğu takımın müsabakalarının yapılacağı günlerde kolluğa başvurmakta yükümlü kılınmıştır. Yargıtay’ın bu konuda vermiş olduğu kararlar önemlidir.
SEYİRDEN YASAKLAMA TEDBİRİNİN İHLALİ
Seyirden yasaklama tedbirinin ihlali durumu yine aynı yasanın 18. maddesinin 9. fıkrasında düzenlenmiştir. İşbu düzenleme ile seyirden yasaklama tedbirinin ihlal edilmesi bir suç niteliği almıştır. Hatta ve hatta yalnızca seyirden yasaklama tedbiri kararı alan kişilerin işleyebileceği bir suç olduğundan işbu suç özgü suç niteliğindedir.
6222 Sayılı Kanunun 18. maddesinin 9. fıkrasına göre;
“Sekizinci fıkradaki yükümlülüğe aykırı hareket eden kişi, her bir müsabaka için yirmibeş günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılır.”
İşbu maddenin lafzından anlaşılan seyirden yasaklama tedbiri uygulanan bir şahsın ilgili yükümlülüğünü ihlal etmesi halinde her bir müsabaka için yirmi beş günden az olmamak üzere adli para cezasına hükmolunacaktır.
İlgili kanunun 18. maddesinin 8. ve 9. fıkraları birlikte değerlendirildiğinde suçun maddi unsurunun seyirden yasaklama güvenlik tedbiri, koruma veya idari tedbir kararının bulunan kişinin tarafı veya karara konu müsabakanın tarafı olan takımların maçlarının olduğu gün maçın başlangıç saati ve maç başladıktan 1 saat sonrası için en yakın kolluğa başvurmaması hali olduğu görülmektedir.
AV. FURKAN ÇELİK
Yorumlar
Yorum Gönder