İşçi alacakları davası, 4857 Sayılı İş Kanununda düzenlenen işçinin çalışmasından kaynaklı haklarını alması için açılan bir dava türüdür. İş Kanunu, genel anlamda işçi lehine düzenlenmiş olup işçiye birçok hak vermiştir. İşçilerin çalıştıkları işverene vermiş olduğu hizmet karşılığında işverenden alacağı birçok hakkı bulunmaktadır. İşbu hakların işverence işçiye verilmemesi halinde dava yoluna gidilmektedir.
4857 Sayılı İş Kanunun 24. Maddesi hükümlerine göre işçi haklı nedenle işten çıkar ise işveren işçiye tazminat ödeyecektir. İşçi alacaklarının tazmini ve tazminat davaları için zorunlu arabuluculuk bir dava şartıdır. Tarafların uzlaşamaması halinde dava yoluna gidilecektir. Ezcümle arabuluculuk faaliyeti dava açılması için bir dava şartıdır.
İşçi alacakları davasında belirli kalemler mevcuttur. Bu işçi alacak kalemlerinden bazıları işçinin iş sözleşmesini fesih etmesi ile talep edebileceği alacaklardır. Bazıları ise feshe bağlı olmayan işçinin o alacağa hak kazandığı anda isteyebileceği alacaklardır. Feshe bağlı olup olmayan alacakların bazıları şu şekildedir;
İŞÇİ ALACAKLARI NELERDİR?
1. Kıdem Tazminatı
İşçinin, işveren nezdinde çalıştığı süre boyunca kazandığı kıdemin karşılığı olarak işverence ödenen tazminattır. İşçi alacağı davalarında en sık gündeme gelen alacak türüdür. Kıdem tazminatı ödenmesi için bazı şartlar bulunmaktadır. İşçinin en az bir yıl süre ile aynı iş yerinde çalışması gerekmektedir. Kıdem tazminatı işçinin brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Ancak işverenin haklı bir sebeple iş sözleşmesini feshettiği durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz.
2. İhbar Tazminatı
4857 Sayılı Kanunun 17. maddesine göre "Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarınca tazminat ödemek zorundadır." İşveren, önceden haber vermeden işçisini haksız bir sebeple işten çıkarır ise; işçi ihbar tazminatına hak kazanır. Aynı şekilde istifa eden işçi, ihbar süresine uymazsa işverene ihbar tazminatı öder. İşçinin kıdemine göre yasal bildirim süreleri farklılık göstermektedir. Şöyle ki;
- 6 aydan az çalışan için 2 hafta,
- 6 aydan 1.5 yıla kadar çalışan için 4 hafta,
- 1.5 yıldan 3 yıla kadar çalışan için 6 hafta,
- 3 yıldan fazla çalışan için 8 hafta.
3. Yıllık İzin Ücret Alacağı
Yıllık izin işyerinde en az 1 yıl çalışan işçiye verilmektedir. Bu 1 yıllık süreye işçinin deneme süresi de dahildir. 4857 Sayılı Kanunun 53. Maddesinde düzenlenmiştir. İşbu kanun maddesine göre "İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez."
Yıllık izin hakları kullanılmadığında o hak sona ermez. Kullanılmayan yıllık izin hakları birikir. İş akdi bitene kadar işveren yıllık izinleri işçiye kullandırır. Aksi durumda kullanılmayan yıllık izin ücretleri iş akdi bittiğinde alacağa dönüşür. İşçi bu alacağını işverenden talep edebilir. İşçilerin yıllık izin süreleri kıdemine göre belirlenir. Şöyle ki;
- 1 yıldan 5 yıla kadar kıdemli çalışanlara 14 gün,
- 5 yıldan fazla 15 yıldan az kıdemli çalışanlara 20 gün,
- 15 yıldan fazla kıdemi olan işçilere 26 gün.
4. Kötü Niyet Tazminatı
4857 Sayılı İş Kanunun 18. maddesinde düzenlenmiştir. İşbu kanun maddesi şu şekildedir; İş Kanununda belirtilen güvencelerden yararlanmayan işçilerin iş sözleşmeleri işveren tarafından kötü niyetle feshedilmesi halinde işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir. İşe iade söz konusu ise kötü niyet tazminatına hükmolunmaz.
5. Ücret Alacağı
İşçinin, işverene hizmeti karşılığında aldığı ücret ödemesidir. İşçinin işveren nezdinde çalışması karşılığında hak etmiş olduğu maaşı ve ek hakları ücret alacağı olarak düzenlenmiştir. İşverenin temel borcudur. Ücret alacağının miktarı işçinin ispat külfeti altındadır. Ancak ücretin işçiye ödendiğinin ispat külfeti işverene aittir.
6. Fazla Mesai Alacağı
Fazla mesai ücreti, işçinin normal çalışma sürelerinin dışında çalıştığı sürelerin ücretidir. İşçiye fazla mesai ücreti olarak normal çalışma ücretinin %50 fazlası ödenir.
7. Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti Alacağı
İşçinin ulusal bayram ve genel tatillerde çalıştırılması halinde işçiye ödenen ücreti ifade eder. Ek bir ücrettir. İşçinin ulusal bayram ve genel tatillerde çalışmasının bir karşılığıdır. Ulusal bayram ve genel tatillerde işçi bir saat dahi çalışsa tam gün çalışmış gibi ücrete hak kazanır. Ulusal bayram ve genel tatil günleri ise şu şekildedir;
- Kurban Bayramı,
- Ramazan Bayramı,
- 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı,
- 30 Ağustos Zafer Bayramı,
- 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı,
- 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı,
- 1 Ocak Yılbaşı,
- 1 Mayıs İşçi Bayramı,
- 15 Temmuz Demokrasi Günü.
8. Hafta Tatili Alacağı
Hafta tatili alacağı, 4857 Sayılı Kanunun 46. maddesinde düzenlenmiştir. İşbu maddeye göre, "Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmi dört saat dinlenme (hafta tatili) verilir. Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir."
İşçi Alacaklarında Görevli ve Yetkili Mahkeme Nedir?
İşçilik alacaklarına ilişkin davalar İş Mahkemeleri nezdinde açılır ve görülür. İş Mahkemesinin o yargı çevresinde bulunmaması halinde Asliye Hukuk Mahkemeleri, İş Mahkemesi sıfatıyla davaya bakar. İşçilik alacakları davalarımda yetkili mahkeme genelde iş yerinin bulunduğu yer mahkemesidir.
İş Mahkemelerinde süreler, tebligatların takibi, bilirkişi raporlarına itirazlar gibi süreçler önem arz etmekte ve kaçırılması halinde hak kayıplarına sebebiyet vermektedir. İşbu sebeple hak kaybına uğramamak adına alanında uzman bir avukattan yardım almak önem arz etmektedir. Çelik Hukuk Bürosu bu bağlamda İş Hukuku ve işçilik alacakları davalarında müvekkillerinin haklarını savunmaya devam etmektedir.
AV. FURKAN ÇELİK
DANIŞMANLIK İÇİN HEMEN ARAYIN. SORUNLARINIZA PROFESYONEL BİR YAKLAŞIMLA ÇÖZÜM BULALIM!
İLETİŞİM BİLGİLERİMİZ :
+90(534)0874791
avfurkancelik3434@gmail.com
Cevizli Mahallesi, Kepez Sokak, No:7/9, Kartal/İstanbul
Yorumlar
Yorum Gönder